Algemene toelichting mbt belangrijkste verrichtingen en verklaring van belangrijke materiële verschillen

De jaarrekening 2021 is de tweede jaarrekening die geconsolideerd werd afgesloten en opgemaakt voor de stad en OCMW Lier. Tenzij het anders wordt vermeld, geven de cijfers hierna steeds de geconsolideerde toestand.

Het budgettair resultaat van het boekjaar bedraagt € 2.821.531 en is samengesteld uit de drie volgende saldi die verder wat meer worden toegelicht.
• het exploitatiesaldo: € 7.799.754
• het investeringssaldo: € -463.201
• het financieringssaldo: € -4.515.022

Samen met het resultaat van vorig boekjaar € 8.417.258 EUR sluiten we het huidige boekjaar af met een beschikbaar budgettair resultaat van € 11.238.789.

Wanneer we het exploitatiesaldo verhogen met de teruggevorderde periodieke aflossingen voor een bedrag van € 1.114.234 en verminderen met de betaalde periodieke aflossingen voor een bedrag van € 4.535.743 bekomen we de autofinancieringsmarge voor het boekjaar: € 4.378.245. Deze marge geeft in theorie weer in welke mate er in 2021 nog ruimte was voor bijkomende exploitatieuitgaven en/of een vermindering van exploitatieinkomsten en/of bijkomende leninglasten onder de vorm van intresten en aflossingen van extra leningen. Deze marge volledig benutten door extra leninglasten op te nemen, zou echter de volgende jaren zwaarder belasten. In realiteit is echter vooral de autofinancieringsmarge van het laatste jaar van het meerjarenplan van belang.
Hierna wordt de inhoud van de drie bovenstaande saldi verder toegelicht. We verwijzen ook naar alle relevante cijfergegevens die in tabelvorm na deze toelichting werd opgenomen.

De exploitatie sluit af met een positief saldo van € 7.799.754 en levert hiermee een belangrijke bijdrage aan de positieve autofinancieringsmarge. In volgende tabel zien we hoe de ontvangsten en uitgaven zich verhouden tov het budget. Langs de kant van de exploitatie-uitgaven zien we dat het voorziene budget niet volledig werd aangewend. Er blijft een ongebruikt budget van € 3.345.348 ofwel ca 4% onderbenutting, hetgeen vergelijkbaar is met de onderbenutting van 2020. Langs de ontvangstenzijde stellen we vast dat de totale ontvangsten quasi volledig werden gerealiseerd (99,68%). In wat volgt worden de verschillende deelbudgetten meer uitvoerig besproken.

1.1.1 De personeelsuitgaven.

De personeelsuitgaven vormen de belangrijkste uitgavenpost (53% van totale uitgaven). De personeelsuitgaven omvatten de eigenlijke loonkost van het stads- en OCMW-personeel, maar ook deze van het onderwijzend personeel (academies) en aanvullende personeelsgerelateerde uitgaven (responsabiliseringsuitgaven pensioenen, lonen mandatarissen, woon-werkverkeer, maaltijdcheques en dergelijke).  De personeelsuitgaven worden in de loop van het jaar doorlopend gemonitord. Het voorziene budget werd in 2021 quasi volledig aangewend (99,45%). Bij budgetopmaak wordt er naar gestreefd om de overbudgettering maximaal te beperken.

1.1.2. De werkingskosten

De werkingskosten vertegenwoordigen ca 21% van de totale uitgaven.  In vergelijking met 2020 noteren we een heel sterke stijging (+26%) van de werkingskosten (+ € 3,4 Mio). De stijging wordt onder meer verklaard door de uitzonderlijke kosten verbonden aan het vaccinatiecentrum (€ 2,3 Mio) en de sterke stijging van de nutskosten.

Traditioneel is dit de uitgavenpost die het moeilijkste is om correct te budgetteren. We noteren dan ook dit jaar een overbudgettering van ca 11%, ondanks de bijsturingen dewelke nog bij de laatste aanpassing van het MJP werden doorgevoerd. 

De werkingskosten met de grootste budgettaire impact hebben betrekking op de werkingsbijdragen voor afvalverwerking (€ 2.989.774), de terbeschikkingstellingsvergoeding dewelke stad en OCMW betalen aan het bedrijvencentrum Dungelhoef voor het gebruik van het stadskantoor en Sociaal huis (€ 1.450.583), nutskosten overheidsgebouwen (€1.132.125), de diverse ICT-onderhoudscontracten (€ 521.808), elektriciteit Openbare Verlichting (€ 526.082) en zoals aangegeven de uitzonderlijke uitgaven voor het vaccinatiecentrum (€ 2,3 Mio).

1.1.3. De werkingssubsidies

De toegestane werkingssubsidies bedragen € 12.219.327 en vertegenwoordigen daarmee 15% van de totale uitgaven. De belangrijkste toelagen gaan naar sterk verbonden entiteiten : 

• Lokale Politie Lier : € 6.818.016
• Hulpverleningszone Rivierenland : € 1.746.194
• Lago Lier : € 1.393.076
• Sociaal Restaurant : € 150.000
• vzw Bressinck : € 138.328
• vzw Prolier : € 120.000

1.1.4. De schuld/rentelast

De betaalde rentelast bedraagt € 2.109.695 en sluit daarmee nauw aan bij het voorziene budget (99,65%). De rentelast is gedaald ten opzicht van 2020 omdat er geen nieuwe leningen werden afgesloten in 2021 (de uitstaande schuld is gedaald, waardoor ook de betaalde rente daalt).

1.1.5. Overige - Individuele hulpverlening door het OCMW

De uitbetaalde individuele hulpverlening door het OCMW bedroeg in 2021 € 6.607.204, hetgeen een stijging vertegenwoordigt tov 2020 met ca 9%. 

1.2.1. De fiscale ontvangsten

De fiscale ontvangsten vormen de op één na belangrijkste exploitatie-opbrengst (36% van totale exploitatie-ontvangsten). De verwachte opbrengsten werden gerealiseerd met een licht overschot van €49.096,70 (100,15%). De belangrijkste fiscale ontvangsten zijn de opcentiemen op onroerende voorheffing (€14.400.614) en de aanvullende personenbelasting (€ 13.035.320) . Samen maken zij 86% uit van de totale belastingontvangsten. 

Bij de opcentiemen op de onroerende voorheffing noteren we een sterke stijging tov voorgaande jaren (+8,1% t.o.v. 2020). Deze stijging wordt verklaard door twee belangrijke factoren : 

• Aanpassing van de kadastrale inkomens aan de gewijzigde comfortelementen
• Nieuwe stadsontwikkelingsprojecten die resulteren in nieuwe belastbare kadastrale inkomens.

Door beide elementen is de belastbare basis vanaf 2020 sterk gestegen. Deze stijging was in 2020 nog onvoldoende verrekend in het voorschottensysteem, waardoor de eindafrekening over 2020 een positief saldo van 1.082.905 EUR vertoonde. Deze eindafrekening over 2020 wordt mee verwerkt in boekjaar 2021 hetgeen de sterke stijging verklaart.

Bij de documentatie van de jaarrekening wordt een overzicht toegevoegd van de opbrengsten per belastingsoort. 

1.2.2. Werkingsontvangsten

De ontvangsten uit de werking bedroegen € 19.722.635 of 22% van de totale exploitatie-opbrengsten. Er werd € 522.248 meer ontvangen dan gebudgetteerd (102,72%).

De belangrijkste werkingsontvangsten zijn de inkomsten van het woonzorgcentrum Paradijs, bestaande uit de tussenkomst via de Vlaamse Sociale Bescherming (VSB) voor een bedrag van € 5.152.054 en de ligdag prijs voor een bedrag van € 4.129.051.  De inkomsten mbt het WZC Paradijs maken zo ca 47% uit van de totale werkingsontvangsten van de groep. In 2021 was er omwille van Covid een hogere leegstand. Het tekort aan inkomsten werd gecompenseerd door de Vlaamse overheid. 

Een andere belangrijke werkingsontvangst betreffen de inkomsten in het kader van het gemeentelijk rioolbeheer voor een bedrag van € 3.102.732 (ca € 64.836 meer dan gebudgetteerd).

Een derde belangrijke bron van inkomsten zijn deze verbonden aan het afvalbeleid (DIFTAR). In 2021 werd er voor € 2.225.877 aan inkomsten geboekt (ca 5% meer dan gebudgetteerd). Tegen deze hogere ontvangst staat ook wel een hogere kost voor afvalverwerking.

Tot slot vormen ook nog de huuropbrengsten (hoofdzakelijk OCMW-patrimonium) een belangrijke bron van inkomsten. Er werden huuropbrengsten uit OCMW-patrimonium gerealiseerd voor een bedrag van € 1.763.297, zijnde ca 2,5% minder dan gebudgetteerd. 

1.2.3 Werkingssubsidies

Het gemeentefonds is een belangrijke financieringsbron voor de lokale overheden. Voor stad en OCMW Lier bedraagt de ontvangen basisdotatie voor het boekjaar 2021 € 12.739.963, zijnde € 171.957,9 meer dan gebudgetteerd. Daarnaast voorziet de Vlaamse regering in een aantal aanvullende dotaties : 

• Vervanging van vroegere sectorale subsidies : € 925.017
• Compensatie afschaffing vroegere Elia-taks : € 451.920

Daarnaast voorziet de Vlaamse regering nog in een aantal bijkomende algemene werkingssubsidies dewelke substantieel zijn : 

• Vlaamse subsidie voor de tussenkomst in de responsabiliseringsbijdrage : € 1.099.433
• Regularisatiepremie ex-gesco's : € 790.029
• Vlaamse subsidie in het kader van de valorisatie open ruimte : € 228.282
• Uitzonderlijke betoelaging in 2021 voor wat betreft het vaccinatiecentrum : € 3.328.262

Een andere belangrijke werkingssubsidie betreft de loonkost van het onderwijzend personeel. Stad Lier is inrichtende macht en moet derhalve deze loonkost budgettair tot uiting brengen in de gemeentelijke boekhouding. Voor 2021 werd een subsidie geboekt voor een bedrag van € 5.378.970.

Ook in het domein Welzijn/Sociale dienstverlening worden belangrijke subsidiestromen ontvangen voor een totaalbedrag van ca € 6.105.000. Aanvullend werden in het domein Welzijn door de Vlaamse en Federale overheden nog specifieke Corona-subsidies verleend voor een totaal bedrag van € 104.226.

1.2.4 Financiële ontvangsten

De stad Lier ontvangt jaarlijks dividenden uit financiële participaties dewelke via financieringsinterkommunale IKA worden aangehouden. Aanvullend worden ook dividenden van Fluvius ontvangen voor de gas- en elektriciteitsvoorziening. Totaal aan geboekte dividenden in 2021 bedroeg € 1.553.730 en sluit hiermee grotendeels aan bij het voorziene budget.

1.2.5. Overige ontvangsten

Bij de overige ontvangsten wordt ook de recuperatie van de specifieke kosten sociale dienst ondergebracht. In 2021 werden er voor een bedrag van € 683.213 aan gemaakte kosten gerecupereerd.

Aanvullende overige ontvangsten betreffen diverse kleinere ontvangsten posten.

In 2021 werd er voor € 10.085.608 aan investeringen gerealiseerd, hetgeen een realisatiegraad van ca 48,61% vertegenwoordigt indien we de rekening vergelijken met de aangepaste budgettering bij de aanpassing van het Meerjarenplan. Langs de kant van de investeringsrealisatie heeft de corona-pandemie relatief weinig impact gehad. De niet-gerealiseerde investeringen worden bijna allemaal overgedragen naar 2021. Bij de toelichting van de jaarrekening wordt een overzicht meegegeven van de overgedragen investeringskredieten. 

Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste investeringsrealisaties in 2021 (bedragen > 50.000 EUR). De vermelde bedragen betreffen enkel de corresponderende uitgaven in 2021 en geven geen indicatie van de totale projectkost.

De gerealiseerde investeringsontvangsten in 2021 bedragen € 9.622.407 en vertegenwoordigen hiermee ca 94,76% van het voorziene budget. De investeringsontvangsten kunnen uitgesplitst worden in twee grote deelcategorieën : desinvesteringen of verkopen van patrimonium enerzijds, en investeringssubsidies anderzijds.

Wat de verkopen patrimonium betreft, werden er in 2021 enkele belangrijke verkopen gerealiseerd : 

• Entiteit OCMW : totaal bedrag van € 3.139.016 EUR (Bouwgronden Hagenbroeksesteenweg, grond bij WZC St-Jozef in Kessel, Grondaandelen Handbogenhof, verschillende landbouwpercelen)

Hieronder geven we het overzicht van alle investeringsontvangsten in 2021 per actie.

Het financieringsbudget vertoont een negatief saldo van - € 4.515.022, hetgeen aanzienlijk afwijkt van het vooropgestelde budget (-2.509.774). Deze afwijking wordt verklaard door het feit dat de verwachte lening van 2.200.000 EUR niet werd opgenomen.

3.1. Financieringsuitgaven

De financieringsuitgaven bestaan hoofdzakelijk uit de periodieke aflossingen van de lopende financieringen. De afwijking tussen rekening en budget wordt verklaard door het feit dat in het budget ook aflossingen worden meegeteld voor de lopende obligatielening van 10.000.000 EUR. Dit wordt gedaan om bij de opmaak van het MJP de lasten van de obligatielening ook in rekening te nemen bij de berekening van de autofinancieringsmarge.

3.2. Financieringsontvangsten

Doordat de realisatiegraad van de investeringsuitgaven slechts op 49% lag, was er geen bijkomende financieringsbehoefte. De lening van € 2.200.000 werd daarom niet opgenomen (via de overdrachten werd deze overgeboekt naar 2022). 

Bij opmaak van budget en MJP wordt een inschatting gemaakt van de verwachte ontvangsten en uitgaven op actieniveau. In geval er bij realisatie belangrijke afwijkingen zijn tussen deze ramingen en het uiteindelijke resultaat is het nuttig om deze te verklaren. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen opgelijst en verklaard voor wat betreft de exploitatie-uitgaven.

Bij opmaak van budget en MJP wordt een inschatting gemaakt van de verwachte ontvangsten en uitgaven op actieniveau. In geval er bij realisatie belangrijke afwijkingen zijn tussen deze ramingen en het uiteindelijke resultaat is het nuttig om deze te verklaren. Hieronder worden de belangrijkste afwijkingen opgelijst en verklaard voor wat betreft de exploitatie-ontvangsten.